FOTOĞRAF & YORUM
FOTOĞRAF & YORUM
Bir fotoğrafın yorumu...
Özün konu ya da temadan daha fazla bir şey olduğunu,
konu seçiminin önemli olmakla birlikte,
bir sanat yapıtının özünü belirleyen etkenin,
işlenen şey değil de onun nasıl işlendiğidir.
Sanatçının bilerek ya da bilmeyerek çağının toplumsal eğilimlerini,
nasıl dile getirdiğini belirtmek gerekir.
Bir fotoğrafın özünü yorumlamak kimi zaman güç bir girişim olduğu gibi,
sık sık çelişmeli sonuçlar da verebilir.
Her zaman sanatçının kendisinin ne demek istediğini sormak gerekir!
Bu soruya karşılık verebilse bile kaçınılmaz ikinci soru şu olmalı.
Neden bunu demek istemiş ?
Devamında ise.
Bilerek ya da bilmeyerek,hangi dış güçlere,çağına özgü hangi etkilere boyun eğmiş?
Kendi bilinçaltının buyruğuna girmemiş mi?
Yapıtına vermek istediği anlam daha derin,son çözümlemede toplumsal olduğu anlaşılan ve sanatçının amacı ile gelişen bir anlamı gizlemiyor mu?
Fotoğrafa bakan kimse hangi nesnel ölçütlere başvurabilir?
*Bir fotoğrafın sanatsal niteliği nesnel olarak tartışılabilir ama anlamı değişik yorumlara açıktır.*
Biz her zaman bize gereken bir şey ararız,
bir sanat yapıtı ise hiçbir zaman kendi başına bir şey değildir.
Her zaman bir seyirci ile karşılıklı bir ilişki kurmak zorundadır.
Bir yanıtın anlamını çözeriz ama aynı zamanda kendimiz de ona bir anlam katarız.
Fotoğrafın anlamı ne olursa olsun,bu anlam her zaman konudan daha fazla bir şey dir.
Bir fırtına fotoğrafını ele alacak olursak;
Fotoğrafa bakan kimse için, sanatçının bir fırtınayı saptamakta gösterdiği ustalığı belirtmekten başka yapacak bir şey yoktur.Bu fotoğrafın özünü ya da anlamını en küçük aşamasına,yani elde edilen benzerlik derecesine indirger.
Sanat yapıtı,gerçekliğin dıştan görülmüş,özden ve düşünceden yoksun,yeni ve önemli gerçekliği getirmeyen basit bir kopyası olur.
Yinede iyi bir fotoğraf olarak nitelenebilir,varlık nedeni de böyle oluşundandır.
*Ama bir sanat yapıtı nesneleri bulup açıklamıyor,onları suç üstü yakalamıyor,doğada olup bitenleri kopya etmekten öteye gitmiyorsa,o sanat yapıtının derin anlamı ne olabilir?*
Ne var ki,bir sanat yapıtının anlam özünün,
o yapıtın konusunu aştığını bilmek önemli olmakla birlikte,
konuya da gereken önemin verilmesi kaçınılmaz bir noktadır.
Yeni anlamlar ve yeni biçimler ya ağır ağır,büyük bir çaba ve sayısız çatışmalar sonunda,
yada kolayca ve birdenbire ortaya çıkar.
Sanat alanında belli bir yapıtı,akımı çözümleyeceğimiz zaman,önyargılardan sakınmamız gerekir.
Yeni biçimleri,eninde sonunda,yeni öz belirler.
*Biçimi öz doğurur,özü biçim değil.*
Konu tek başına belli bir biçimi belirlemez.
Öz ve biçim yada anlam ve biçim diyalektik bir ilişkiyle birbirine bağlıdır.
Konu ancak sanatçının tutumuyla öz aşamasına yükselebilir,
çünkü öz yalnız neyin sunulduğu değil,
nasıl sunulduğu,nasıl bir ortamda,
ne derecede toplumsal ve bireysel bir duyarlıkta sunulduğu demektir.
Bununla birlikte bütün dikkatimizi öz üzerine toplayıp,
biçime ikinci derecede yer vermemiz de aptallık olur.
Sanat biçim vermektir,bir yapıta ancak biçim sanat niteliği kazandırabilir.
Rastgele,gelişigüzel,gerek
Biçimin yasaları ve kuralları insanın madde üzerindeki üstünlüğünü gösterir.
Bunların yardımıyla yaşantı ve elde edilen her türlü başarı bozulmayacak bir biçimde korunur.
Bu yasalar sanat içinde ,hayat içinde gereklidir.
(Kaynak;Ernst Fischer)
Bu paylaşımın konuğu,
Ahmet Çatman'a teşekkürlerimle.
Uzun süre izlediğim fotoğrafı için.
Fotoğraf & Yorum başlığı altında,
belirli bir zaman aralığında,
yoruma gerek duymadan,
beğendiğim bir fotoğrafı konuk ederek,
fotoğraf sanat ilişiklendirmeleri hakkında,
bilgi paylaşımında bulunacağım.
Selam,saygı ve sevgi ile...
Selçuk Özgüleryüz
Yorumlar
Yorum Gönder